Γιώργης Παπαμιχαήλ - ο Σαλαμίνιος που εκτέλεσαν οι Γερμανοί στην Καισαριανή την Πρωτομαγιά του 1944


 
Γράφει ο δημοσιογράφος
Τάσος Καραντής 

Η χτεσινή αγωνιστική ημέρα – απεργίας - της Εργατικής Πρωτομαγιάς, συμπίπτει, στην Ελλάδα, με την εκτέλεση των 200 Ελλήνων πατριωτών, από τους Γερμανούς Ναζί κατακτητές μας, στην Καισαριανή την Πρωτομαγιά του 1944.

-->
Ανάμεσα στους 200 εκτελεσθέντες υπήρξε κι ένας Σαλαμίνιος, ο Γιώργης Παπαμιχαήλ, γνωστός σε μένα από τις αφηγήσεις του Σαλαμίνιου αγωνιστή του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ Βαγγέλη Σαλματάνη (1914-2011), όταν έγραφα το βιβλίο μου  «Οι αναμνήσεις του αγωνιστή Βαγγέλη Σαλματάνη» (μαρτυρίες και τεκμήρια)», εκδ. ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ, Αθήνα 2005.  Φυσικά αναγράφεται σε όλες τις πηγές (ως Γιώργος Παπαμιχάλης) και συγκεκριμένα, είναι το νούμερο 138 στον κατάλογο των 200 εκτελεσθέντων : «138)Παπαμιχάλης Γεώργιος, Ναυτικός. Από τη Σαλαμίνα. [Ακροναυπλιώτης].».


Όλες όμως τις (περισσότερες) πληροφορίες που έχουμε, μέχρι στιγμής, για τον Γιώργη Παπαμιχαήλ, τις οφείλουμε στην καταγραφή των αφηγήσεων του συντοπίτη του και συναγωνιστή του Βαγγέλη Σαλματάνη, όπως παρουσιάζονται στο βιβλίο «Οι αναμνήσεις του αγωνιστή Βαγγέλη Σαλματάνη» (μαρτυρίες και τεκμήρια)» (σελ. 23-25).

Χτες (1/5/2018) επισκέφτηκα το Σκοπευτήριο της Καισαριανής,για να τιμήσω τη μνήμη του Σαλαμίνιου αγωνιστή Γιώργη Παπαμιχαήλ και συμπληρώνω τις πληροφορίες για εκείνον, με φωτογραφικό υλικό, για τους αναγνώστες του salamina –press.





«Καθοδηγητής μου, κατά κάποιον τρόπο, ήταν ο, συντοπίτης μου και γείτονάς μου, πρωτοπόρος κομμουνιστής της Σαλαμίνας, Γιώργης Παπαμιχαήλ. Δεν ήταν βέβαια καθοδηγητής μου με σύνδεση, αλλά ήταν αυτός που με μύησε στην κομμουνιστική ιδεολογία. Αυτός δούλευε στον Πειραιά, ως φτυαριστής, και ήταν ενταγμένος στο προοδευτικό συνδικαλιστικό κίνημα του Πειραιά, Γραμματέας και στη συνέχεια Πρόεδρος του «Σωματείου Φτυαριστών» στο Λιμάνι. Αρχικά  δούλευε στην Καρβουνόσκαλα και μετά όταν έγινε Πρόεδρος, στα σταράδικα. Αδειάζανε τα σταράδικα στο λιμάνι και οι φτυαριστές φτυαρίζανε το στάρι, το βάζανε στα σακιά, το φορτώνανε και το πηγαίνανε στους μύλους. 


Την περίοδο αυτή, γύρω στα 1936, έγινε το Σιλό(Silo) στον Πειραιά, το μεγάλο Σιλό. Αναστατωθήκανε όλοι, λέγανε τι θα γίνουμε εμείς που θα πάμε; Εγώ ήμουνα ακόμη μαθητής στη σχολή μηχανικών και συναντηθήκαμε στη βενζίνα που ερχόμαστε στα Παλούκια. Όταν βγήκαμε στο λιμάνι, αυτός φτωχός όπως ήτανε, μεροκαματιάρης, έβγαλε τα παπούτσια, τα έβαλε στη μασχάλη για να μη λιώσουνε οι σόλες και πεζοπορώντας ερχόμασταν μαζί από τα Παλούκια στην Κούλουρη. Και τον ρώτησα: «Ε, Γιώργη τι γίνεται τώρα η υπόθεση αυτή με το Σιλό; Θα σας πετάξουνε στο δρόμο!». Γύρισε με κοίταξε με περιέργεια, να έβλεπε τι γνώμη είχα εγώ. Και μου είπε: «Και τι θέλεις να κάνουμε; Να μην το βάλουν το Σιλό;». –«Να πάτε να το σπάσετε! Να μην αφήσετε τίποτα απ’ αυτό!», του απάντησα. Κούνησε, κούνησε το κεφάλι και μου είπε: «Αυτά τα λένε οι αναρχικοί. Μήπως είσαι και ‘σύ τέτοιος;». –«Όχι δεν είμαι εγώ αναρχικός». Είχα διαβάσει όμως τότε εγώ τον «Αναρχισμό» του Μπακούνιν. –«Εμ τότε γιατί να πάμε να το σπάσουμε; Είσαι ενάντια στην πρόοδο; Ενάντια στην εκβιομηχάνιση της χώρας; Είσαι ενάντια στο να μην εκσυγχρονιστεί η πατρίδα μας; Τι είσαι απ’ όλα αυτά;». Κάθισα και τον κοίταγα. Μου είπε : «Εμείς οι κομμουνιστές δεν είμαστε ενάντια στην πρόοδο, στην εκβιομηχάνιση της χώρας μας και στην εγκατάσταση μηχανημάτων νέου τύπου που θα ανακουφίζουνε τους εργαζόμενους. Αλλά ξέρεις ποια είναι η διαφορά μας; Να εγκατασταθεί, να βελτιωθεί και να επεκταθεί, αλλά  με παράλληλη εξασφάλιση της εργασίας αυτών που θα κινδυνεύσουν να μείνουν άνεργοι. Αυτό είμαστε εμείς.». –«Και πως θα γίνει αυτό; Ρε άμα δεν πάτε να το σπάσετε το ρημάδι δεν πρόκειται να δείτε Θεού πρόσωπο!». Πολύ αργότερα, μετά από χρόνια, κατάλαβα πόσο δίκιο είχε!



Το 1937 συνελήφθηκε, από τη βασιλομεταξική δικτατορία, σε μια σύσκεψη που είχανε στην Αθήνα και τον στείλανε εξορία και μετά στην Ακροναυπλία, στις φυλακές. Παρόλο που ήταν οικογενειάρχης, στους δικούς του που πήγανε να τον επισκεφτούνε και να τον παρακαλέσουνε να λυπηθεί τα παιδιά και τη γυναίκα του και να κάνει δήλωση μετανοίας να βγει, τους είπε: «Άμα δεν ανοίξουνε διάπλατα οι φυλακές και οι εξορίες εγώ δεν έρχομαι στην Κούλουρη! Δε βγαίνω από ‘δω!». 


Με τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο έκανε αίτηση, όπως και οι άλλοι, να σταλεί στο μέτωπο, σαν απλός στρατιώτης. Όχι μόνο δεν τον δέχτηκε το καθεστώς Μεταξά, αλλά, όταν ήρθανε τα γερμανικά στρατεύματα τον παρέδωσαν, μαζί με τους συγκρατούμενούς του, σ’ αυτά με ονομαστική κατάσταση! 



Από την Ακροναυπλία μεταφέρθηκε στη Λάρισα, στο στρατόπεδο «Παύλου Μελά», απ’ όπου όμως δραπέτευσε, το 1943, και πέρασε στην αντίσταση. Ύστερα από πολύμηνη εθνική δράση συνελήφθηκε στις αρχές του 1944. Μεταφέρθηκε στο Χαϊδάρι και εκτελέστηκε μαζί με τους 200 της Πρωτομαγιάς του 1944, στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, σέρνοντας το χορό «έχε γεια καημένε κόσμε»!» («Οι αναμνήσεις του αγωνιστή Βαγγέλη Σαλματάνη» (μαρτυρίες και τεκμήρια)» (σελ. 23-25).




Φώτο :

1)    Η γρανιτένια πλάκα όπου αναγράφεται το όνομα του Γιώργη Παπαμιχαήλ (Γιώργος Παπαμιχάλης).
2 & 2β) Ο κατάλογος – επιγραφή όπου αναγράφεται το όνομα του Γιώργη Παπαμιχαήλ (Γιώργος Παπαμιχάλης).
3)    Το Μουσείο ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, στο Σκοπευτήριο Καισαριανής.
4)    Το δρομάκι που οδήγησε τους 200 στο θάνατο την Πρωτομαγιά του 1944 … Μετά την εκτέλεσή τους το αίμα τους έτρεχε ποτάμι απ’ αυτό το δρομάκι…
5)    Ο Σαλαμίνιος αγωνιστής Βαγγέλης Σαλαματάνης, όπου σ’ αυτόν χρωστάμε τις ιστορικές πληροφορίες για τον Γιώργη Παπαμιχαήλ.



Πηγές :

-    Τάσος Π. Καραντής «Οι αναμνήσεις του αγωνιστή Βαγγέλη Σαλματάνη» (μαρτυρίες και τεκμήρια), εκδ. ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ, Αθήνα 2005

-     Η Ματωμένη Πρωτομαγιά του 1944 : https://www.sansimera.gr/articles/1288

-    Η ματωμένη 1η Μάη του 1944 : http://salamina-press.blogspot.gr/2018/05/1-1944.html#more

-    Οι 200 της Καισαριανής (μια μελέτη του Spiridione) : https://sarantakos.wordpress.com/2018/04/30/kaisariani/